ABD'den Bağdat'a net mesaj: Yeni hükümette silahlı gruplara yer yok

Irak’ta parlamento seçimlerinin üzerinden bir aydan fazla zaman geçmesine rağmen, yeni hükümetin kurulması için yürütülen müzakereler henüz sonuçlanmadı. Ülkenin siyasi liderleri, bir yandan koalisyon görüşmelerini sürdürürken, diğer yandan Washington’dan gelen baskılarla karşı karşıya.

ABD’nin Şartı: Silahlı Gruplar Dışarıda Kalsın

Amerikalı yetkililere ve diplomatlara göre Washington, kurulacak yeni hükümette İran’a yakın silahlı grupların yer almamasını istiyor. ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan isminin açıklanmasını istemeyen bir yetkili, “Iraklı liderler, güçlü bir ABD-Irak ortaklığıyla neyin bağdaşmadığını çok iyi biliyor” ifadelerini kullandı.

İran Gölgesi ve Denge Arayışı

2003’teki ABD işgalinden bu yana Irak siyaseti Washington’un etkisi altında şekillenirken, Tahran da Bağdat üzerindeki nüfuzunu korumayı sürdürüyor. Irak yönetimleri uzun süredir iki güç arasında hassas bir denge politikası izliyor.

Koordinasyon Çerçevesi İçindeki Çıkmaz

İran’la farklı düzeylerde ilişkileri bulunan Şii partilerden oluşan “Koordinasyon Çerçevesi”, parlamentodaki çoğunluğu elinde tutuyor. Ancak bu yapı içinde yer alan bazı silahlı grupların hükümete katılımı, ABD’nin temel itiraz noktası olarak öne çıkıyor.

ABD’den Net Uyarı: Yol Ayrımı

ABD’nin Irak Özel Temsilcisi Mark Savaya, sosyal medya paylaşımlarında Iraklı liderlerin “bir yol ayrımında” olduğunu belirterek, alınacak kararların ülkenin geleceğini belirleyeceğini vurguladı. Savaya, aksi yönde atılacak adımların “ekonomik gerileme ve uluslararası izolasyon” anlamına geleceği uyarısında bulundu.

ABD’nin şartları net

Iraklı yetkililere göre ABD, silahlı grupların yeni hükümette yer alabilmesi için üç temel şart öne sürüyor:

- Silahlı kanatların tamamen lağvedilmesi

- Tüm silahların Irak ordusuna teslim edilmesi

- İran Devrim Muhafızları ile olan tüm organik bağların koparılması

Siyasi çıkmaz: Sandıktan güçlenerek çıktılar 

Ancak Washington’un sert tutumuna karşın, hedef alınan grupların önemli bir kısmı seçimlerden güçlenerek çıktı. Kays el-Hazali liderliğindeki Asaib Ehlil Hak’ın 27 sandalye kazanarak Şii Koordinasyon Çerçevesi içinde kilit bir konuma gelmesi, bu yapıların tamamen hükümet dışında bırakılmasını zorlaştırıyor.

Benzer şekilde, ABD’nin terör listesinde yer alan Ketaib Hizbullah’ın siyasi kanadı Hukuk Hareketi ile Ketaib İmam Ali gibi gruplar da parlamentoda temsil ediliyor. Uzmanlar, bu yapıların bütünüyle dışlanmasının iç siyasi dengeleri sarsabileceği ve yeni bir istikrarsızlık dalgası yaratabileceği uyarısında bulunuyor.

Hangi Gruplar Listede?

ABD’nin “terör örgütü” olarak tanımladığı bazı silahlı gruplar, Haşdi Şabi çatısı altında yer alıyor ve parlamentoda temsil ediliyor. Asaib Ehl el-Hak, Kataib Hizbullah ve diğer bazı gruplar, İran destekli “direniş ekseni”nin parçası olarak görülüyor.

Olası Uzlaşma Formülü

Bazı Iraklı eski yetkililere göre, çözüm yolu bu grupların hükümette kilit bakanlıklar almamasından geçebilir. ABD’nin daha önce benzer durumlarda hükümetle genel düzeyde ilişki kurup, ilgili bakanlıklardan uzak durduğu hatırlatılıyor.

Irak yönetimi, yaptırımlar ve mali baskılar nedeniyle ekonomik büyümenin zarar görmesinden endişeli. Bağdat, ABD’li şirketlerin yatırımlarını artırmasını ve uluslararası finans çevreleriyle ilişkilerin güçlenmesini hedefliyor.

Gazze savaşı sonrasında bölgede tansiyon yükselirken, Irak görece istikrarlı kaldı. Silahlı grupların ABD hedeflerine yönelik saldırıları ise Washington’un sert karşılıkları sonrası durdu.

ABD Kalkanı Zayıflıyor mu?

ABD’nin Irak’taki askeri varlığının azalmasıyla birlikte, Bağdat’ta güvenlik endişeleri yeniden gündeme geliyor. Çok sayıda kaynak, silahlı gruplara yönelik olası dış müdahalelere karşı ülkenin daha kırılgan hale geldiği uyarısında bulunuyor.