BM Güvenlik Konseyi, Trump’ın Gazze planını onayladı

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, 17 Kasım günü, ABD Başkanı Donald Trump tarafından önerilen Gazze barış planını ve iki yıllık savaşın ardından bölgeye geçici bir uluslararası güç konuşlandırılmasını onaylayan kararı kabul etti.

2803 (2025) sayılı karar, 13 “evet” oyu aldı, “hayır” oyu çıkmadı. Daimi üyeler Çin ve Rusya ise çekimser kaldı.

Karar metni 29 Eylül tarihinde Başkan Trump tarafından açıklanan Kapsamlı Plan'ı memnuniyetle karşılıyor. 20 maddelik söz konusu planın açıklanmasının ardından birkaç gün sonra Hamas ve İsrail arasında ateşkes sağlanmıştı. 

Geçici yönetim

Karar, Gazze’de yeniden yapılanma çabalarını koordine edecek “Barış Kurulu” adlı geçici bir idarenin kurulmasını da memnuniyetle karşılıyor.

Ayrıca, Barış Kurulu'na, Birleşik bir komuta altında görev yapacak geçici bir Uluslararası İstikrar Gücü (ISF) oluşturma yetkisi veriliyor.

Güce personel katkısı yapacak ülkelerin, bu süreci Mısır ve İsrail ile “yakın istişare ve iş birliği içinde” yürütmeleri öngörülüyor.

‘Yeni bir rota çiziyoruz’

Oylamanın ardından konuşan ABD Büyükelçisi Mike Waltz, “Ortadoğu’da İsrailliler, Filistinliler ve bölgedeki tüm halklar için yeni bir rota çizme sürecinde bizimle olduğunuz için teşekkür ederim,” dedi.

“Bugünkü karar, Gazze’nin istikrara kavuşması ve kalkınması, aynı zamanda İsrail’in güvenlik içinde yaşamasını sağlayacak bir ortamın oluşturulması yönünde önemli bir adımı temsil ediyor,” diye ekledi.

Waltz, ISF’nin “güvenlik ortamını istikrara kavuşturacağını, Gazze’nin silahsızlandırılmasını destekleyeceğini, terör altyapısını ortadan kaldıracağını, silahları devre dışı bırakacağını ve Filistinli sivillerin güvenliğini sağlayacağını” söyledi.

‘Gerçek barış adaletle mümkündür’

Cezayir Büyükelçisi Amar Bendjama, Başkan Trump’ın küresel barışa katkı çabalarını takdir ettiğini belirtirken, Ortadoğu’da gerçek barışın “on yıllardır bağımsız bir devletin kurulmasını bekleyen Filistin halkına adalet sağlanmadan mümkün olmayacağını” vurguladı.

Metnin Arap ve Müslüman ülkeler tarafından desteklendiğini ve “Filistin Yönetimi’nin en üst düzeyde bu girişimi açıkça memnuniyetle karşıladığını” da belirtti.

Rusya’nın çekimser kalma kararını açıklayan Büyükelçi Vasily Nebenzya, Konsey’in “özünde Washington’un vaatlerine dayanarak bir ABD girişimine onay verdiğini” söyleyerek, Gazze Şeridi üzerinde “hiçbir ayrıntısı bilinmeyen Barış Kurulu ve ISF’ye tam kontrol verilmesinden” duyduğu endişeyi dile getirdi.

Guterres tasarının kabulünden memnun

BM Genel Sekreter Sözcüsü Stephane Dujarric de yazılı bir açıklama yaparak, Genel Sekreter Antonio Guterres'in sonuçtan memnun olduğunu belirtti.

Dujarric, açıklamasında, "Güvenlik Konseyi'nin Gazze ile ilgili kararı kabul etmesi, ateşkesin pekiştirilmesi açısından önemli bir adımdır. Genel Sekreter, tüm tarafları bu karara uymaya teşvik etmektedir." ifadesini kullandı.

ABD'nin Gazze tasarısı

ABD'nin kamuoyuna yansıyan söz konusu Gazze tasarısında, Başkan Donald Trump'ın 20 maddelik Gazze planı ile Mısır'ın Şarm el-Şeyh kentinde ABD, Türkiye, Katar ve Mısır'ın imzacı olduğu Gazze barış planının önemine dikkat çekilerek, bu çerçevede sürecin devam edeceği belirtildi.

Karar metninde, Gazze'de ateşkesin ilgili tüm taraflarca tamamen uygulanması gerektiğine vurgu yapılarak, uluslararası hukuki statüye sahip "Barış Kurulu" adı verilen yapılanma şemsiyesi altında Gazze'nin yeniden yapılanma ve inşası sürecinin yürütüleceği belirtildi.

Metinde, "Filistin Yönetimi'nin reform programı eksiksiz uygulandıktan ve Gazze'nin yeniden inşası belirli bir noktaya geldikten sonra nihayet Filistin'in kendi kaderini tayin hakkı ve devletleşmeye giden kapsamlı bir yol ortaya çıkabilecektir." ifadesine yer verildi.

Kabul edilen kararda, Barış Kurulu'nun ve onunla birlikte kurulan diğer uluslararası sivil ve güvenlik varlıklarının yetkisinin 31 Aralık 2027 tarihine kadar süreceği, konseyin ileri bir kararla bu süreyi uzatabileceği belirtildi.

Uluslararası İstikrar Gücü vurgusu

ABD'nin Gazze tasarısında öne çıkan bir diğer unsur ise Gazze'de faaliyet gösterecek olan Uluslararası İstikrar Gücü (ISF) oldu.

Metinde, Barış Kurulu'nun ISF'i kurmaya yetkilendirildiği kaydedilerek, "(ISF'e katılacak) Kuvvetler, katılımcı devletler tarafından sağlanacak, Mısır ve İsrail ile yakın istişare içinde çalışacaktır." ifadesi kullanıldı.

Söz konusu kararda, ISF'in "yeni ve güvenilir Filistin polis gücüyle birlikte" şu alanlarda görev yapacağı bildirildi: Sınır bölgelerinin güvenliğini sağlamak, Gazze'de güvenlik ortamını istikrara kavuşturmak, Gazze Şeridi'nin silahsızlandırılmasını sağlamak (askeri, terör ve yönetim altyapılarının yıkılması ve yeniden inşa edilmesinin engellenmesi, silahların kalıcı olarak devre dışı bırakılması dahil), sivillerin korunması ve insani operasyonlara destek vermek, Filistin polis gücüne destek sağlamak, insani koridorlar konusunda ilgili devletlerle koordinasyon sağlamak.

ISF'in ABD, İsrail ve garantör ülkeler tarafından belirlenen silahsızlandırma standartları ve takvimine uygun olarak Gazze'den çekileceği, bu süreçte ateşkesi gözetleme, istikrarın korunmasına yönelik denetleme görevlerini icra edeceği vurgulandı.

Metinde ayrıca, Gazze'ye insani yardımların BM, Uluslararası Kızılhaç Komitesi ve Kızılay gibi kuruluşlar aracılığıyla ulaştırılacağı ifade edildi ve Dünya Bankası ve diğer finans kuruluşlarının bölgenin yeniden inşası ve kalkınması sürecinde rol alması gerektiği kaydedildi.