Dünya daha hızlı dönüyor: Bugün kaydedilen en kısa günlerden biri
Uzmanlar, Dünya'nın dönüş hızının arttığını ve bunun bir sonucu olarak 5 Ağustos 2025 Salı gününün, kayıtlı tarihin en kısa günlerinden biri olduğunu belirtiyor. Bu değişiklik yalnızca milisaniyeler düzeyinde olsa da bilim dünyası için önemli veriler sunuyor.
Bilim insanları, Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki dönüşünün son yıllarda hızlandığını gözlemledi.
Timeanddate.com gibi zaman ve tarih verilerini takip eden sitelere göre, bugün normal bir 24 saatlik günden yaklaşık 1,25 milisaniye daha kısa sürecek.
Bu durum, son yıllarda gözlemlenen ve gezegenin dönüşünün yavaşladığı onlarca yıllık eğilimin tersine döndüğü yeni bir fenomenin parçası.
Fenomenin arkasındaki sebepler
Dünya'nın dönüş hızındaki yavaşlamanın ana nedeni tarihsel olarak Ay'ın kütle çekim etkisidir. Bu etki, bir tür sürtünme yaratarak gezegenin dönüşünü yavaşlatır. Ancak son zamanlardaki hızlanmanın ardında birkaç potansiyel neden olduğu düşünülüyor:
Ay'ın Konumu: Ay'ın Dünya'nın ekvatoruna göre konumu, gezegenin dönüş hızında kısa vadeli etkiler yaratabilir.
Bilim insanları, bu etkinin 2025'te günlerin kısaldığı üç tarihi (9 Temmuz'da 1,23 milisaniye, 22 Temmuz'da 1,36 milisaniye ve 5 Ağustos'ta 1,25 milisaniye) etkileyen faktörlerden biri olduğunu belirtiyor.
Dünya'nın Çekirdeğindeki Hareketler: En güçlü teorilerden biri, gezegenin sıvı dış çekirdeğinin yavaşlamasının, mantonun ve kabuğun hızlanmasına neden olduğu yönünde.
Küresel Isınma: Bazı uzmanlar, iklim değişikliği ve kutuplardaki buzulların erimesinin, Dünya'nın kütle dağılımını değiştirerek dönüş hızını etkileyebileceğini öne sürüyor.
Tarihin en kısa günü
Bu yılki kısalmalara rağmen, atomik saatlerin kullanılmaya başlanmasından bu yana kaydedilen en kısa gün, 24 saatten 1,66 milisaniye daha kısa süren 5 Temmuz 2024 olarak kayıtlara geçti.
İnsanların bu milisaniyelik farkları hissetmesi imkansızdır (bir göz kırpma yaklaşık 100 milisaniye sürer), ancak bu ölçümler jeofizikçiler ve zamanı takip eden sistemler için büyük önem taşır.
Gelecekte ne olabilir: "Negatif artık saniye"
Eğer Dünya'nın dönüşündeki bu hızlanma eğilimi devam ederse, bilim insanları 2029 yılına kadar tarihte ilk kez "negatif artık saniye" uygulamasına gitmek zorunda kalabilirler.
Geçmişte, Dünya'nın yavaşlamasını telafi etmek için küresel zamana periyodik olarak artık saniyeler ekleniyordu.
Negatif artık saniye ise, aşırı hassas atomik saatleri Dünya'nın hızlanan dönüşüyle yeniden senkronize etmek için küresel zamandan bir saniye çıkarılması anlamına gelecek ve bu, daha önce hiç yapılmamış bir uygulama olacak.
