İran'dan BMGK’ya tepki: Bu adım diplomasiye zarar verdi

İran Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamada, BMGK'nın kararının "diplomasiye zarar verdiği" belirtilerek, özellikle İngiltere, Fransa ve Almanya'dan oluşan "Avrupa Üçlüsü" (E3) ülkelerinin tutumu eleştirildi.

"Hukuksuz ve provokatif adım"

Bakanlık açıklamasında şu ifadelere yer verildi:

"Bu adım BMGK'nın itibarını zedelemiş ve diplomasiye zarar vermiştir. Avrupa ülkelerinin BMGK'daki tutumu, kaldırılmış yaptırımların geri getirilmesini amaçlayan hukuksuz, temelsiz ve provokatif bir adımdır."

İran yetkilileri, 2231 sayılı BMGK kararının 2015'te imzalanan nükleer anlaşmanın ayrılmaz bir parçası olduğunu hatırlatarak, bu kararla İran'ın nükleer programının barışçıl niteliğinin teyit edildiğini vurguladı.

İsrail ve ABD saldırıları eleştirisi

Açıklamada, E3 ülkelerinin yaptırımları geri getirme girişiminin, İsrail ve ABD'nin İran'ın nükleer tesislerine yönelik saldırılarının yaşandığı dönemde atıldığı belirtildi.

"Bu saldırılar uluslararası hukuku ihlal etmiş, barış ve güvenliği tehlikeye atmış ve NPT'yi ciddi şekilde zayıflatmıştır" denilen açıklamada, Avrupa ülkelerinin bu saldırıları kınamak yerine "hukuksuzluğa ortak olduğu" ifade edildi.

UAEA mutabakatı görmezden gelindi

İran Dışişleri Bakanlığı, 9 Eylül 2025'te Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile varılan mutabakatın Avrupa ülkeleri tarafından önemsenmediğini belirtti.

Açıklamada, "Bu ülkeler snapback mekanizması için öne sürdükleri en büyük gerekçe İran'ın Ajans'la işbirliği yapmadığı iddiasıydı. Ancak İran'ın sunduğu mantıklı öneriyi de asılsız bahanelerle reddettiler" denildi.

"ABD'nin peşinden gidiyorlar"

İran, Avrupa ülkelerinin bağımsız bir tutum sergileyemediğini ve ABD'nin "tek taraflı, hukuksuz politikalarının peşinden gittiğini" savundu.

Bakanlık, uluslararası topluma çağrı yaparak E3 ülkelerinin attığı adımın reddedilmesini istedi.

BMGK oylaması

BMGK'da yapılan oylamada, İran'ın nükleer taahhütlerini teyit eden karar tasarısına Çin, Rusya, Pakistan ve Cezayir destek verdi. İngiltere, Fransa ve ABD'nin de aralarında bulunduğu 9 ülke karşı oy kullanırken, Guyana ile Güney Kore çekimser kaldı.

Snapback mekanizması

E3 ülkeleri, 28 Ağustos'ta BM Güvenlik Konseyi'ne 2015 nükleer anlaşması kapsamındaki geri adım atma mekanizmasını harekete geçirdiklerini bildirmişti. Bu adımla BM'nin İran'a yönelik yaptırımlarının 30 gün içinde yeniden yürürlüğe girme ihtimali gündeme gelmişti.

İran, 2015'te İngiltere, Çin, Fransa, Almanya, Rusya ve ABD ile Ortak Kapsamlı Eylem Planı'nı (JCPOA) imzalamıştı. ABD'nin 2018'de anlaşmadan tek taraflı çekilmesi ve yaptırımları yeniden uygulaması, İran'ın nükleer taahhütlerine uymayı kademeli olarak azaltmasına yol açmıştı.