KDP ve YNK, Irak Hükümeti'ne katılım şartını açıkladı

Rudaw - Irak’ta 11 Kasım’da yapılacak parlamento seçimleri öncesi Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ve Kürdistan Yurtseverler Birliği (YNK), yeni hükümete katılım koşullarını açıkladı. Her iki parti de, uzun süredir tartışılan federal petrol ve gaz yasasının çıkarılmasını hükümet ortaklığı için öncelikli şart olarak belirledi.

KDP’nin Erbil adayı Rebwar Hadi, Rûdaw’a yaptığı açıklamada, “Irak'ın gelecek hükümetinde yer almamızın şartlarından biri federal petrol ve gaz yasasının çıkarılmasıdır. Eğer bu yasa hükümet programına dahil edilmez ve uygulanması zorunlu kılınmazsa, KDP bu hükümete katılmaz” dedi.

Irak’ın mevcut hükümet planında, 27 Ekim 2022 tarihinde parlamentoda kabul edilen tasarı kapsamında petrol ve gaz yasasının hazırlanması öngörülüyordu. Ancak yasa, 18 yıldır süren siyasi anlaşmazlıklar nedeniyle hâlâ çıkarılamadı. Ülkede halen 1976 tarihli 101 sayılı yasa yürürlükte bulunuyor.

YNK’nin Erbil’den liste başı adayı Herêm Kemalağa da, petrol ve gaz yasasının bu dönemde geçebileceğini belirterek, “Siyasi bir anlaşma olmadan yasanın geçmesi çok zor. Ancak Kürdistan petrolünün SOMO şirketi aracılığıyla ihraç edilmesi, Erbil-Bağdat anlaşmasının önünü açabilir” değerlendirmesinde bulundu.

Kürt partilerinin seçim kampanyalarında da petrol ve gaz yasası önemli bir başlık olarak öne çıkıyor. KDP, YNK ve Tutum Hareketi (Helwest), yasanın çıkarılmasını ve Kürdistan petrolünün SOMO aracılığıyla pazarlanmasını desteklerken; Kürdistan İslami Birliği (Yekgirtû) ve Kürdistan Adalet Topluluğu (Komela Dadgerî) anayasal hükümlere bağlı kalacaklarını vurguladı.

Arap Azm İttifakı da benzer bir görüşü paylaşarak, Erbil ile Bağdat arasında petrol ve gaz yasası konusunda uzlaşma sağlanmasının gerekliliğine dikkat çekti. İttifak üyesi Muhammed Deham, “Sorunların temel nedeni, her şeyi merkezi bir şekilde çözme çabasıdır. Bu durum taraflar arasında diyalog dilinin gelişmemesine yol açıyor” ifadelerini kullandı.

Irak Anayasası’nın 112. maddesi, petrol sektörünün yönetiminin bölge hükümetleriyle birlikte yürütülmesi gerektiğini ve bu düzenlemenin bir yasayla belirlenmesini öngörüyor. Kürt partiler, söz konusu yasanın çıkarılmasının hem Erbil-Bağdat ilişkilerinde hem de ülkenin ekonomik istikrarında dönüm noktası olacağı görüşünde.

Değerlendirme:

KDP ve YNK’nin petrol ve gaz yasasını hükümete katılım için ön koşul haline getirmesi, Kürt partilerin Bağdat’la ilişkilerinde “anayasal zeminde” yeni bir stratejiye yöneldiğini gösteriyor.

Irak’ın enerji gelirlerinin paylaşımı konusundaki belirsizlik, yıllardır Erbil-Bağdat ilişkilerinde en temel gerilim noktalarından biri olarak öne çıkıyor. Kürt partiler bu kez, yasa talebini yalnızca ekonomik değil, siyasi bir denge unsuru olarak da masaya koyuyor.

Yasanın çıkarılması, hem Kürdistan Bölgesi’nin bütçe payının netleşmesi hem de uluslararası enerji şirketleriyle yapılan anlaşmaların yasal güvenceye kavuşması açısından kritik önemde. Ancak yasa tasarısının geçmesi için Şii ve Sünni bloklar arasında da uzlaşma gerekiyor. Bu durum, 11 Kasım seçimleri sonrası hükümet kurma sürecinin zorlu geçeceğine işaret ediyor.