Kürdistan Bölgesi Doğal Kaynaklar Bakanlığından Irak Petrol Bakanlığı'na 8 maddelik yanıt

Bakanlık tarafından yapılan açıklamada, Federal Petrol Bakanlığı'nın "nesnel gerçeklerden çok uzak siyasi açıklamalar" yaptığı belirtilerek, Kürdistan Bölgesi'ni haksız yere suçladığı ifade edildi.

Anayasa ihlalleri ve federal sistem

Açıklamada, federal hükümetin uzun yıllar boyunca Federal Petrol ve Gaz Yasası'nın çıkarılmasını engellediği vurgulanarak, bunun yerine 1976 tarihli eski Baas rejimi yasalarına tutunduğu belirtildi. Bakanlık, bu durumun federal sistemin ilkelerine ve mevcut anayasaya "açıkça ve kesin bir şekilde aykırı" olduğunu kaydetti.

"Bölge vatandaşlarının maaşlarını ve geçim kaynaklarını kestiniz, en temel insan haklarını açıkça ihlal ettiniz" ifadelerine yer verilen açıklamada, federal hükümetin bölgeye karşı "sistematik bir aç bırakma politikası" uyguladığı kaydedildi.

Petrol ihracatı ve mali yükümlülükler

Kürdistan Bölgesi'nin tüm yükümlülüklerini yerine getirdiği belirtilen açıklamada, federal hükümete 11 milyon varilden fazla petrol teslim edildiği, ancak karşılığında "tek bir dinar" gönderilmediği ifade edildi.

Petrol ihracatının durmasının bölgesel hükümetten kaynaklanmadığı vurgulanarak, bunun Federal Petrol Bakanlığı'nın Türkiye Enerji Bakanlığı'na açtığı dava sonucunda gerçekleştiği hatırlatıldı. 25 Mart 2023'te durdurulan ihracatın federal hükümete, bölgeye ve şirketlere 25 milyar dolardan fazla zarara mal olduğu belirtildi.

Sözleşmeler ve yasal dayanak

Irak'ın federal sistem olduğu ve bölgenin kendi mevzuatına sahip olmasının anayasal hak olduğu vurgulanan açıklamada, Kürdistan Bölgesi'nin 2007 tarihli 22 sayılı Petrol ve Gaz Yasası'na dayanarak uluslararası petrol şirketleriyle sözleşme imzaladığı kaydedildi.

"Saygın uluslararası şirketler yasal dayanak olmadan bölgeye milyarlarca dolar yatırım yapmazdı" ifadelerine yer verilen açıklamada, sözleşmelerin yasal dayanağının bulunduğu vurgulandı.

8 maddede durum anlatıldı

Açıklamada, Kürdistan Bölgesi'nin "esnekliğinin ve işbirliğine istekliliğinin kesin kanıtı" olarak gösterilen bu adımların, federal bakanlığın önceki iddiaları çürüttüğü belirtildi.

Son olarak, Irak anayasasının hükümlerinin "harfiyen ve ruhuna uygun" şekilde uygulanması halinde, ülkedeki genel durumun ve petrol dosyasının bu karmaşıklık düzeyine ulaşmayacağı vurgulandı.

Bakanlık “Aşağıdaki gerçekleri net bir şekilde açıklığa kavuşturuyoruz” diyerek 8 maddede mevcut durumu açıkladı:

1- Petrol ihracatının durmasından bölgesel hükümet sorumlu değildir. Aksine, bu, federal Petrol Bakanlığı'nın Türkiye Enerji Bakanlığı'na karşı açtığı dava sonucunda gerçekleşti ve bu dava 25 Mart 2023'te ihracatın durdurulmasıyla sonuçlandı ve federal hükümete, bölgeye ve şirketlere 25 milyar dolardan fazla zarara mal oldu.

2- Birkaç gün içinde, Petrol Bakanlığı ile ihracatın yeniden başlatılması konusunda bir anlaşmaya varıldı. Ancak, bütçe yasası bir üretim maliyeti tavanı (varil başına altı dolar) öngördü ve bu da çoğu üretici şirketi bu tavan altında üretim yapmaktan kaçınmaya yöneltti.

3- Petrol Bakanlığı'nın talebi üzerine, Kürdistan Bölgesi petrolü miktarları, beş ayı aşan bir süre boyunca Petrol Bakanlığı adına faaliyet gösteren bir rafineriye teslim edildi. Teslim edilen toplam miktar 11.826.218 varile ulaştı. Bölgeden gelen bu taahhüde rağmen, bu miktar için tek bir dinar ödenmedi. Sonuç olarak, üretici şirketler üretimlerini Petrol Bakanlığı'na teslim etmekten kaçındı.

4- Mevcut federal hükümetin kuruluşunun başlangıcında, federal petrol ve gaz yasası taslağını hazırlamak için ortak bir komite oluşturuldu. Bu amaçla birkaç toplantı yapıldı. Ancak, bu çabalar henüz sonuç vermedi. Federal hükümetin, iki hükümet arasındaki çözülmemiş anlaşmazlıklara gerçek bir çözümün anahtarını temsil eden bu son derece önemli konuyu takip etmede açık bir yavaşlık ve gecikme var.

5- Irak'taki hükümet sistemi federal bir sistem olduğundan ve bölgenin işlerini düzenleyen kendi mevzuatına sahip olması anayasal hakkı olduğundan, Kürdistan Bölgesi Doğal Kaynaklar Bakanlığı, 2007 tarihli 22 sayılı Petrol ve Gaz Yasası'na dayanarak uluslararası petrol şirketleriyle sözleşmelerini imzaladı. Bu sözleşmelerde gerçek bir yasal sorun olsaydı, saygın uluslararası şirketler yasal dayanak olmadan bölgeye milyarlarca dolar yatırım yapmazdı.

6- Irak'ın bir anayasası var. Hükümleri harfiyen ve ruhuna uygun olarak, seçicilikten ve uygulama ve yorumlamada dar çıkarlardan uzak bir şekilde uygulansaydı, ülkedeki genel durum ve özellikle petrol dosyası bu karmaşıklık ve kriz düzeyine ulaşmazdı.

7- Kürdistan Bölgesel Hükümeti, ihracatı yeniden başlatma çabaları konusunda yükümlülüklerini tam olarak yerine getirmiştir. Şunları kabul etmiştir: Bölgede üretilen petrolü Devlet Petrol Pazarlama Örgütü (SOMO) aracılığıyla satmak, tüm satış gelirlerini devlet hazinesine yatırmak, bir danışmanlık firması atamak ve şirketler adına bir emanet hesabı açmak.

8- Bölgede faaliyet gösteren petrol şirketlerinin şunları yapması gerekmektedir: Ekonomik model ve sözleşmenin ticari şartları açısından sözleşmelere uymak ve federal ve uluslararası mahkemelerde yasal süreçlerini tamamladıkları için sözleşmelere zarar vermemek.