NASA heyecanla duyurdu: Mars'ta en net yaşam izi

NASA'nın Perseverance adlı keşif aracı, Mars'ta olası eski mikrobiyal yaşam belirtileri taşıyabilecek kayalar ortaya çıkardı. Geçen Çarşamba günü yayımlanan araştırma sonuçlarına göre, 2021'de Mars'a inen araç, o zamandan beri gezegenin kuzey yarımküresinde yer alan ve bir zamanlar suyla dolu bir göl havzası barındıran Jezero Krateri'nde eski yaşam izleri arıyor.

2024 yazında Perseverance, Jezero Krateri'ne su taşıyan eski bir nehir kanalı olan Neretva Vallis'in kırmızımsı, kil açısından zengin çamur taşlarında yeni tanımlanan "Safir Kanyonu" kaya örneklerini keşfetti. Bu örnekler daha sonra aracın üzerindeki tüm bilimsel aletlerle incelendi.

NASA'nın bilim misyonu şefi Nicky Fox, son analizin "kesin bir yanıt olmadığını" ancak “Mars'ta eski yaşam keşfine şimdiye kadarki en çok yaklaştığımız nokta olduğunu” dile getirdi.

Bilim insanları ne diyor?

Stony Brook Üniversitesi'nden gezegen bilimci ve Nature dergisinde yayımlanan çalışmanın başyazarı Joel Hurowitz, araştırmacıların milyarlarca yıllık tortul kayalarda "potansiyel bir biyoişaret" tespit ettiklerini söyledi.

Bu potansiyel biyoişaretler, çamur ve içindeki organik madde arasındaki kimyasal tepkimelerden oluştuğu anlaşılan iki mineralden meydana geliyor.

Hurowitz, bu minerallerin vivianit (bir demir fosfat) ve grejgit (bir demir sülfür) olduğunu belirtti. "Bu tepkimeler, çamur göl tabanına çöktükten kısa süre sonra gerçekleşmiş gibi görünüyor. Dünya'da, organik madde ve çamurdaki kimyasal bileşiklerin birleşmesiyle vivianit ve grejgit gibi yeni minerallerin oluşmasına yol açan bu tür tepkimeler çoğunlukla mikrobiyal etkinlik tarafından tetiklenir" dedi.

Vivianit genellikle Dünya'daki tortullarda ve turbalıklarda, ayrıca çürüyen organik maddelerin bulunduğu alanlarda görülür. Bazı mikrobiyal yaşam biçimleri grejgit üretebilir. Hurowitz, "Mikroplar bu ortamlardaki organik maddeyi tüketerek metabolizmalarının yan ürünü olarak bu yeni mineralleri üretiyor" diye ekledi.

Dünya'da daha fazla inceleme yapılmalı

Bilim insanları, eski mikrobiyal yaşam belirtileri bulduklarını kesin olarak söyleyemese de bulguları ikna edici buluyor.

NASA Bilim Misyonu Direktörlüğü yöneticisi Nicky Fox gazetecilere, "Bu, bir canlının yediği yemeğin arta kalan izlerini, belki de o yemeğin bir mikrop tarafından dışkılanmış halini görmek gibi" dedi.

Hurowitz, araştırmacıların bu olağanüstü mavi ve yeşil dokuların ve renklerin gerçekten mikrobiyal faaliyet sonucu oluşup oluşmadığını anlamak için örnekleri bizzat incelemesi gerektiğini vurguladı.

Bu incelemelerin en sağlıklı biçimde Dünya'daki laboratuvarlarda yapılabileceğini belirten Hurowitz, "Topladığımız veriler temelinde, bu özellikleri tamamen biyolojik olmayan yollarla oluşma olasılığını bütünüyle dışlayamayız" diye ifade etti.

Ancak örneklerin Dünya'ya getirilmesi kolay olmayabilir; özellikle de Trump yönetimi Mars Örnek Dönüşü programını iptal etmeyi değerlendirirken. Hurowitz'e göre, örnekler robotik uzay araçları veya astronotlar tarafından Mars'tan taşınana dek, bilim insanları eski Mars yaşamının olasılığını değerlendirmek için Dünya'daki benzer örnekler ve laboratuvar deneylerinden yararlanmak zorunda kalacak.(DW)