Petrol uzmanı: Irak’taki siyasi anlaşmazlıklar Kürdistan petrol ihracatını geciktirdi

Pazartesi günü Irak hükümeti, Kürdistan Bölgesi Hükümeti ve IOC’ler arasında üçlü bir anlaşma imzalandı. Bu anlaşma ile 2023’ten bu yana askıya alınan Kürdistan Bölgesi’nden ham petrol ihracatının yeniden başlatılması kararlaştırıldı.

BAE merkezli Qamar Energy şirketinin CEO’su Robin Mills, anlaşmanın imzalanmasının ardından Rûdaw’a yaptığı açıklamada, Bağdat’ın IOC sözleşmeleriyle ilgili hukuki taleplerinin “her zaman siyasi” olduğunu ifade etti.

Mills, Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani’nin ofisinin anlaşmayı mümkün olan en kısa sürede sonuçlandırmak ve ülkenin gelir ihtiyacı ile ABD’den gelen yoğun baskılar nedeniyle petrol akışını yeniden başlatmak istediğini, ancak diğer siyasi aktörlerin hâlâ “Kürt petrol sektörünün federal yasa altında işlemediğini düşündüğünü ve onu tamamen kontrol altına almak istediğini” söyledi.

Geçen ay Erbil ile Bağdat arasında varılan anlaşma ile Kürdistan Bölgesi Hükümeti, günlük yaklaşık 230 bin varil olan tüm üretimini Irak’ın Devlet Petrol Pazarlama Şirketi (SOMO) üzerinden ihraç etmeyi kabul etti. SOMO Genel Müdürü Ali Nizar Faiq, Salı günü Rûdaw’a yaptığı açıklamada üçlü anlaşmanın “son aşamalara geldiğini” belirterek, “tüm detayların tamamlanmasının ardından pompalama prosedürlerini beklediklerini ve bazı hususların yazılı olarak belgeleneceğini” söyledi.

Yeni anlaşmaya göre, Kürdistan Bölgesi’nde faaliyet gösteren şirketler, nakit yerine hak edişlerinin bir parçası olarak ham petrol alacak. Bu bilgiyi Rûdaw İngilizce servisine konuşan konu hakkında bilgi sahibi bir kaynak aktardı.

Irak Petrol Bakanlığı’na bağlı North Oil Company CEO’su Amer Khalil ise Cumartesi günü Rûdaw’a yaptığı açıklamada Kürt petrol ihracatının “önümüzdeki 48 saat içinde” yeniden başlamasının beklendiğini söyledi.

“Türkiye üzerinden ihracat konusunda temkinli olmalıyız”

Mills ise Türkiye üzerinden ihracatın yeniden başlaması konusunda temkinli olunması gerektiğini vurguladı:

“Tabii, bunu daha önce de defalarca duyduk. Yine de dikkatli olmalıyız.”

Reuters, Pazartesi günü Kürdistan Bölgesi’nin en büyük üreticisi olan Norveçli DNO ile ortağı Genel Energy’nin henüz anlaşmayı imzalamadığını bildirdi. DNO, Salı günü yaptığı açıklamada “bir anlaşmaya varıldığı yönündeki haberleri memnuniyetle karşıladığını” belirtti ancak diğer IOC’ler ile birlikte anlaşmayı imzalayıp imzalamadığına açıklık getirmedi.

Mills, Kürdistan Bölgesi’ndeki IOC’lerin daha önce de Bağdat ile sözleşmeler imzalamasının yeni bir durum olmadığını belirterek, “HKN kesinlikle kendi bakış açısını ortaya koymakta ve bu petrol ihracatı anlaşmazlığının çözülmesi için oldukça aktif davranmakta” dedi.

Geçen ay Irak, ABD merkezli HKN Energy ile Basra’daki Hamrin petrol sahasını geliştirmek için ön anlaşma imzalamıştı. Bu anlaşma, Kürdistan Bölgesi’ndeki HKN’ye ait bir petrol sahasının insansız hava aracı saldırısıyla hedef alınmasından sadece birkaç saat sonra geldi. Erbil ile Bağdat arasındaki mali anlaşmazlıkların sürdüğü bu dönemde, Kürdistan Bölgesi Hükümeti saldırıdan Irak’a bağlı Şii milis örgütlenmesi Haşdi Şabi güçlerini sorumlu tutmuştu.

Kürdistan Bölgesi’nden Irak-Türkiye boru hattı üzerinden yapılan petrol ihracatı, Mart 2023’ten bu yana durdurulmuş durumda. Paris merkezli bir tahkim mahkemesi, Ankara’nın 1973 tarihli boru hattı anlaşmasını ihlal ettiğine ve Erbil’in 2014’ten itibaren bağımsız şekilde petrol ihraç etmesine izin vererek Bağdat’ın haklarını çiğnediğine hükmetmişti.

Bu arada Kürdistan Bölgesi Hükümeti’nin IOC’lere yaklaşık 1 milyar dolar borcu olduğu bildiriliyor.