'Snapback' kararı: İran'a yaptırım için düğmeye basıldı

Almanya, İngiltere ve Fransa, nükleer müzakerelerden sonuç alamadıkları gerekçesiyle İran'a yeniden yaptırımların uygulanması için harekete geçti.

Tahran yönetimi ile müzakereleri yürüten ve E3 ülkeleri olarak adlandırılan Almanya, İngiltere ve Fransa, yaptıkları ortak açıklamayla, yükümlülüklerini yerine getirmeyen İran'a yeniden BM yaptırımlarının uygulanmasının yolunu açacak "snapback mekanizmasının" devreye sokulduğunu duyurdu.

E3 ülkelerinin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyine (BMGK) gönderdikleri beş sayfalık yazıda, İran'ın son altı yılda yükümlülüklerini yerine getirmeyerek taahhütlerini birçok kez ihlal ettiği belirtiliyor.

Yazıda Tahran'ın 2019'dan bu yana tüm nükleer altyapısını geliştirdiği ve yüzde 60 oranında zenginleştirilmiş uranyum stokunun da "sivil amaçlı kullanım ile gerekçelendirilemeyeceği" aktarılıyor, "Bu nedenle İran'ın nükleer programı, uluslararası barış ve güvenliğe açık bir tehdit olmaya devam etmektedir" deniliyor.

Yapılan ortak açıklamada da, "Artık İran'ın taahhütlerini yerine getirmediğine inandığımızı BMGK bildirmeye karar verdik ve böylece snapback mekanizmasını işletmeye başladık" ifadeleri yer alıyor.

İran ile Batı arasında imzalanan, ancak daha sonra ABD'nin tek taraflı olarak çekildiği 2015 yılındaki nükleer anlaşmayı destekleyen 2231 sayılı BMGK kararında yer alan snapback mekanizması, 30 gün içinde BMGK'da aksi yönde yeni bir karar alınmaması halinde, daha önce kaldırılan BM yaptırımları dahil altı BMGK kararının yeniden yürürlüğe girmesini öngörüyor.

BMGK'nın E3 ülkelerinin bildiriminin ardından İran gündemiyle Cuma günü TSİ 17.00'de toplanacağı bildirildi. Kapalı kapılar ardında yapılacak toplantı için talep Fransa ve İngiltere'den geldi.

İran: Yasa dışı ve haksız

İran'ın E3 ülkelerinin ortak açıklamasına tepkisi gecikmedi. İran Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Avrupa ülkelerinin hamlesi "provokasyon" olarak nitelendirilirken, "Üç Avrupa ülkesinin kararı İran ile Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) arasında süren etkileşim ve işbirliğini ciddi şekilde zayıflatacaktır" denildi.

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi de İngiliz, Alman ve Fransız dışişleri bakanları ile telefon görüşmeleri gerçekleştirdi.

Avrupalı mevkidaşlarına "önümüzdeki günlerde bu hatayı uygun şekilde düzeltme beklentisini" ileten Bakan Arakçi ayrıca İran'ın "bu yasa dışı ve haksız eyleme, ulusal hak ve çıkarlarını korumak için gerekli yanıtı vereceğini" söyledi.