Trump, Pentagon’a nükleer silah testlerini derhal yeniden başlatma talimatı verdi

ABD Başkanı Donald Trump, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile yapacağı görüşme öncesinde, Pentagon’a “nükleer silahlarımızı test etmeye başlaması” talimatını verdiğini sosyal medya üzerinden açıkladı.

Trump, Truth Social paylaşımında, “Diğer ülkeler tarafından yapılan test programları nedeniyle Savunma Bakanlığı’na nükleer silahlarımızı test etmeye başlaması talimatını verdim. Bu süreç hemen başlayacak” diye yazdı.

Bu açıklama, ABD’nin 1992’den bu yana uyguladığı nükleer test yasağı (moratoryumu) boyunca gerçekleşen en radikal sinyallerden biri. 

Ancak belirsizlikler de açık:

• Trump, paylaşımlarında “eşitlik temelinde testler başlayacak” ifadesini kullanırken, bunun patlayıcı çekirdekli testler mi, yoksa füze, altyapı simülasyonları mı kapsadığına dair detay vermedi.

• Pentagon ve Beyaz Saray’dan resmi açıklama gelmedi. Trump’ın test sitelerinin daha sonra açıklanacağını belirttiği aktarılıyor.

• Bazı uzmanlar, bu tür bir geçişin teknik, yasal ve stratejik zorlukları bulunduğunu; testlerin yeniden başlamasının aylar, hatta yıllar alabileceğini söylüyor.

ABD’nin Rusya ile arasındaki nükleer rekabetin yükseldiği bir dönemde bu hamle, hem caydırıcılık mesajı niteliği taşıyor hem de yeni bir silahlanma yarışını tetikleme riski barındırıyor. Rusya’nın geçtiğimiz günlerde yaptığı nükleer kapasiteli silah testleri de bu atmosferin bir parçası olarak değerlendiriliyor.

Analiz

1. Moratoryumun tarihi ve anlamı
   ABD, 1992’de nükleer silah testlerini durdurmuştu; bugüne kadar test yapılmayan bu süre, hem silahların güvenirliliğini izlemek için alternatif yöntemlerin geliştirilmesine hem de uluslararası nükleer anlaşmalara bağlılığa işaret ediyordu.

2. Stratejik mesaj ve caydırıcılık
   Trump’ın açıklaması, özellikle Çin ve Rusya gibi aktörlerle karşılıklı denge kurma niyetinin göstergesi olarak okunabilir. “Eşitlik” vurgusu, ABD’nin nükleer üstünlüğü tartışmasında kabul görmüş bir hakım düzeltme söylemidir.

3. Riskler ve muhtemel tepkiler

   • Uluslararası normlara ve anlaşmalara tehlike: Nükleer test yasağını ihlal etmek, Nükleer Denemelerin Yasaklanması Antlaşması (CTBT) gibi uluslararası çabaları zedeleyebilir.

   • Tepkiler: Diğer ülkeler bu kararı “tehlikeli tırmanış” olarak yorumlayabilir. Özellikle nükleer silah sahibi devletler ya da anlaşma tarafları tepkili olabilir.

   • Teknik zorluklar: Yeni test sahalarının belirlenmesi, çevresel değerlendirmeler, yasal izin süreçleri uzun sürebilir.

4. Gerçekleşme olasılığı
   Trump’ın talimatı önemli bir sinyal niteliğinde. Ancak fiili testlerin “anahtar teslim” olarak hemen başlaması düşük ihtimaldir. Önce planlama, yer tespiti, iç yasal süreçler gibi aşamalar gerekebilir.