Mesrur Barzani: Erbil ile Bağdat arasındaki sorunlar köklü çözüme kavuşturulmalı

Kürdistan Bölgesi Başbakanı Mesrur Barzani, Kürdistan tarihindeki önemli olaylarından biri olan 11 Mart 1970 Anlaşması’nın 55. yılı vesilesiyle bir mesaj yayınladı. 

"Bugün, ulusal liderimiz ölümsüz Barzani önderliğinde gerçekleşen Büyük Eylül Devrimi'nin önemli ve tarihi bir başarısını anıyoruz.” diyen Başbakan Barzani, "Kürdistan halkı her zaman meşru haklarını diyalog ve barışçıl yollarla elde etmek istemiştir, ancak anayasal haklarını her şekilde savunacak ve bu haklarından vazgeçmeyecektir.” dedi. 

Başbakan ayrıca, Kürdistan Bölgesi Hükümeti ile federal hükümet arasındaki sorunların "Kürdistan Bölgesi'nin anayasasına, anlaşmalarına ve anayasal yapısına saygı temelinde" köklü ve nihai bir çözüme kavuşturulmasının gerekliliğini vurguladı.

-11 Mart 1970 Anlaşması

Kürdistan'da 20. yüzyılın en önemli ve tarihi olaylarından biri olan 11 Mart 1970 Anlaşması’nın imzalanmasının üzerinden 55 yıl geçti.

Kürt tarihinde ilk kez, işgalciler ile Kürt kurtuluş hareketi arasında resmi bir anlaşma imzalandı. Kürt ulusunun tarihi haklarının tanınması konusunda büyük önem taşıyan anlaşma, imzalandıktan sonra Irak Hükümeti tarafından uygulamaya geçirilmedi. 

Mele Mustafa Barzani'nin uzun soluklu mücadelesi ve direnişi, Eylül Devrimi'ndeki liderliği, Peşmerge'nin yüksek cesareti ve Kürdistan halkının desteği, Irak Hükümetini Kürtlerle tarihi bir anlaşma imzalamaya zorladı.

11 Mart 1970 anlaşması, Kürdistan halkının haklarının meşruluğunun tanınması açısından en önemli ve tarihi olaylardan biridir. Zira bu olaydan önce Kürt tarihinde hiçbir anlaşma Kürt haklarını bu kadar açık bir şekilde güvence altına almamıştı.

Anlaşma, Kürt siyasi liderliği ile Irak Hükümeti arasında 2 yıl süren yoğun müzakerelerin sonucuydu ve sonunda 15 maddelik bir anlaşmayla sonuçlandı.

11 Mart Anlaşması’nda yer alan maddeler:

1. Irak'ın geçici anayasasında Kürt sorunu da yer alacak.

2. Anayasa’da Kürt ulusu tıpkı Arap ulusu gibi tanınacak.

3. Irak halkı Arap ve Kürt milletleri olmak üzere iki ana milletten oluşacak, anayasada Kürtlerin milli hakları, Irak'ın birliği çerçevesinde yer alacak.

4. Kürt dili, Arapça ile çoğunluğu Kürt olan bölgelerde eğitim-öğrenim dili haline gelecek.

5. Başkan yardımcısı Kürt olacak.

6. Kürtler için otonomi sağlanacak.

7. Kürtler hükümete katılacak ve Kürtler ile Araplar arasında ayrım yapılmayacak.

8. Kürtler geçmişte dışlandığından ötürü eğitim-öğretim konusunda sıkıntılar yaşadı. Bu nedenle sorunun çözülmesi için plan yapılacak.

9. Özerk bölgeler için nüfus sayımı yapılacak.

10. Yaşadıkları bölgede şiddet nedeniyle okullardan atılan veya eğitimlerini bırakmak zorunda kalan öğrenciler geri dönebilecek.

11. Devlet televizyonlarında Kürtçe programların yayınlanmasına önem verilecek.

12. Kürt öğrencilerin üniversitelere ve kolejlere kabul edilmesi; yurt içinde ve yurt dışında adil bir oranda eğitim görmelerine olanak sağlanacak.

13. Çoğunluğu Kürt olan idari birimlerdeki yönetici ve komutanlar Kürt veya iyi derecede Kürtçe bilen kişiler olacak.

14. Kürtler topraklarına, tarlalarına ve eskiden bulundukları yerlere geri dönebilecek.

15. Tarım reformu yasasının Kürdistan'da uygulanması hızlandırılacak ve aşiret ilişkileri çözüme kavuşturulacak ve tüm çiftçilere uygun arazilerin verilmesini sağlayacak düzenlemeler yapılacak.