Ermenistan’ın Erbil Konsolosu: Kürdistan Bölgesi Ermenilerin kimliğini ve kültürünü korudu

Rûdaw TV’den verdiği özel röportajda konuşan Ermenistan’ın Erbil Başkonsolosu Rafayel Movsesyan, "Kürdistan Bölgesi'ndeki Ermeniler, Erbil ve Erivan arasındaki ilişkilerde önemli bir köprü görevi görüyor" değerlendirmesinde bulundu.

Başkonsolos Movsesyan, göreve başladığı Ocak ayından bu yana Kürdistan Bölgesi'nin kendisi üzerinde bıraktığı olumlu izlenimleri de paylaştı:

"Kürdistan Bölgesi yaşamak ve çalışmak için çok güzel bir yer. Bu fırsatı değerlendirmek istiyorum."

Ticari ilişkiler 250 milyon doları aştı

Movsesyan, iki taraf arasındaki ticari ilişkilerin son dönemde önemli bir ivme kazandığını vurgulayarak, "2024'ün resmi verilerine göre, Ermenistan ile Kürdistan Bölgesi dahil Irak arasındaki ticaret hacmi yaklaşık 250 milyon dolara ulaştı" bilgisini verdi.

Rafayel Movsesyan, bu rakamın Ermenistan gibi küçük ölçekli bir ülke için büyük bir önem taşıdığını, ancak potansiyelin çok daha fazla olduğunu düşündüklerini ifade etti.

Ermenistan ile Kürdistan Bölgesi arasındaki ticarette halihazırda sigara, hayvancılık ürünleri, şerbet ve kahve gibi ürünlerin öne çıktığını belirten Movsesyan, şöyle devam etti:

"Henüz tüm verilere sahip değiliz çünkü Irak ve Kürdistan Bölgesi için ayrı veri ayrımı yok. Fakat çeşitli ürünlerin keşfedilmeyi beklediğini düşünüyorum. Daha fazla ürün çeşidi görmek istiyoruz. Ürün yelpazesinin çok daha geniş olabileceğine inanıyoruz."

Kürdistan, Ermeni yatırımcılar için cazip bir pazar

Başkonsolos Movsesyan, Ermenistan'daki çeşitli şirketlerin Kürdistan Bölgesi'ne yatırım ve ihracat yapmakla ilgilendiğini de sözlerine ekledi: "Şu anda Ermenistan'da Kürdistan Bölgesi'ne ihracat ve yatırım yapmak isteyen işadamlarıyla iletişim halindeyim. Bu işadamları ve şirketler çok farklı sektörleri temsil ediyor; gıda üretiminden bilgi teknolojisi şirketlerine kadar uzanan geniş bir yelpazede hizmetlerini Kürdistan Bölgesi'ne sunmakla ilgileniyorlar."

Movsesyan, ticaret odalarıyla da yakın temaslar kurduklarını belirterek, "Yakın zamanda Erbil'deki Ticaret ve Sanayi Odası ve Süleymaniye'deki Ticaret ve Sanayi Odası ile toplantılar gerçekleştirdik. Bu toplantılarda, ticari heyetlerin Ermenistan ve Kürdistan Bölgesi'nde düzenlenen fuar ve sergilere karşılıklı katılımının önemli olduğu konusunda anlaşmaya vardık" dedi.

Kürdistan’ın Ermeni kimliğini koruma çabaları takdirle karşılanıyor

Movsesyan, Kürdistan Bölgesi'ndeki Ermeni toplumunun durumuna ilişkin değerlendirmesinde özellikle bölge yönetiminin tutumunu şu sözlerle övdü:

"Irak'taki, Kürdistan Bölgesi dahil, Ermeni topluluğuyla gurur duyuyoruz. Buradaki Ermeni topluluğuna büyük saygı duyulduğunu ve onların da bölgenin gelişmesine mütevazı katkıda bulunduklarını görüyoruz."

Başkonsolos, Kürdistan Bölgesi yönetimine özel bir teşekkür ederek, "Ermeni topluluğunun kimliğini ve kültürünü koruma ve sürdürme çabalarından dolayı Kürdistan Bölgesi yetkililerine minnettarlığımı ifade etmek istiyorum. Vatandaşlarımız, Ermenistan ve Kürdistan Bölgesi arasında önemli bir köprü olarak hizmet ediyorlar” dedi.

Eğitim alanında 300 Kürt öğrenci Ermenistan'da eğitim görüyor

Rafayel Movsesyan, eğitim alanındaki işbirliğine de değindi. Şu anda yaklaşık 300 Kürt öğrencinin Ermenistan'da eğitim gördüğünü, bunların çoğunun tıp fakültelerinde okuduğunu belirtti.

Movsesyan, "Elbette ülkemizde okumak için Kürdistan Bölgesi'nden daha fazla öğrenci görmek isteriz" diyerek eğitim alanındaki işbirliğini genişletme arzusunu dile getirdi.

Son yıllarda eğitim kurumları arasında önemli anlaşmalar imzalandığını belirten Movsesyan, "Erivan Devlet Üniversitesi ile Duhok Üniversitesi, Ermeni Soykırımı Müzesi Enstitüsü ile Halepçe Üniversitesi ve Doğu Araştırmaları Enstitüsü ile Koye Üniversitesi arasında ikili anlaşmalar imzalandı" bilgisini paylaştı.

Kültürel işbirliği ve UNESCO çalışmaları

Movsesyan, kültürel alanda da işbirliğinin sürdüğünü vurgulayarak, UNESCO'nun "Musul'un Ruhunu Canlandır" programı çerçevesinde yürütülen çalışmalara şu sözlerle dikkat çekti:

"Ermenistan'daki çok tanınmış bir eski el yazmaları enstitüsü olan Matenadaran'dan bir grup Ermeni uzman, geçen yıl üçüncü kez Erbil'i ziyaret etti ve Erbil'deki Doğu El Yazmaları Dijitalleştirme Merkezi'nde çalışmalar yürüttü. Uzmanlarımız, burada kaldıkları süre içinde çeşitli eski belgeleri restore ettiler ve merkez uzmanlarına el yazmalarının korunması ve restorasyonu hakkında yoğun bir çalıştay düzenlediler."

Turizm potansiyeli ve ulaşım bağlantıları

Başkonsolos, turizm alanındaki potansiyele de değindi.

Şu anda yaz aylarında Erbil ve Erivan arasında direkt uçuşların bulunduğunu belirten Movsesyan, "Ermenistan ve Kürdistan Bölgesi arasındaki turizmin yaz ve sonbahar sezonlarında büyüyüp geliştiğini görüyoruz. Yazın bazı turistler Ermenistan'ı ziyaret ediyor ve aynı zamanda Ermenistan'dan gelen turistlerimiz de Kürdistan Bölgesi'ni ziyaret ediyor" dedi.

Movsesyan, turizm işbirliğini genişletmek için çeşitli girişimler üzerinde çalıştıklarını, ancak henüz istedikleri seviyeye ulaşamadıklarını belirtti.

Başkonsolos Rafayel Movsesyan, tüm yıl boyunca direkt uçuşların olmamasının sebebini ise hava yolu şirketlerinin kararlarına bağladı ve şunları ekledi:

"Direkt uçuşları düzenleyen Konsolosluk değil, şirketlerdir. Turizm sektörüyle ilgilenen çeşitli taraflarla ve havayolu şirketleriyle iletişim halindeyiz. Şu ana kadar şirketler tüm yıl boyunca direkt uçuşlara ihtiyaç olmadığını düşünüyorlar."

Ezidiler: İki taraf arasındaki bir diğer köprü

Rafayel Movsesyan, Ermenistan'da yaşayan Ezidi topluluğunun da iki taraf arasındaki ilişkilerde önemli bir faktör olduğu vurguladı.

Movsesyan, "Çok sayıda Ezidi yıllık olarak Irak'ı ziyaret ediyor ve Kürdistan Bölgesi'ndeki Laliş'e gidiyor. Bu durumu da Ermenistan ve Kürdistan Bölgesi arasında önemli bir köprü olarak görebiliriz" değerlendirmesinde bulundu.

Başkonsolos, Ermenistan'daki Kürt ve Ezidi toplulukların parlamentoda iki sandalye ile temsil edildiğini de hatırlattı.

Movsesyan, neden bu iki topluluğun Ermenistan'da ayrı etnik gruplar olarak tanındığı sorusuna ise, "Ermenistan Cumhuriyeti hükümeti kendi kimliğini dayatmaz. Bir azınlık kendisini nasıl tanımlıyorsa, biz bunu kabul ederiz. Azınlıklarımıza kendi kimliklerini dayatmayız” sözleri ile yanıt verdi.

İlişkiler dostça ve karşılıklı çıkar temelinde

Başkonsolos Movsesyan, Ermenistan ve Kürdistan Bölgesi arasındaki ilişkilerin genel durumunu değerlendirirken olumlu bir tablo çizdi.

Rafayel Movsesyan, "Ermenistan ve Kürdistan Bölgesi arasında var olan zengin gündem ve güçlü faaliyetleri göz önüne alırsak, Ermenistan'ın Kürdistan Bölgesi ile ilişkilere önem verdiğini kolaylıkla görebiliriz. Bu ilişkileri ve ortaklıkları hem dostça hem de karşılıklı fayda sağlayan olarak görüyoruz” diye konuştu.

Movsesyan, gelecekte ilişkilerin daha da gelişeceğine dair umudunu da ifade ederek sözlerini "Birkaç yıl içinde, belki daha da erken bir sürede, işbirliğimizin sonuçlarını göreceğimizi umuyorum” diyerek tamamladı.