Neçirvan Barzani: İran ile tarihsel ilişkimiz her geçen gün güçleniyor

Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani, dün akşam "Tahran Diyalogu" forumuna katılmak üzere resmi bir ziyaretle İran'a ulaştı.

Kürdistan Bölgesi Başkanı, forumda bölgeyle ilgili çeşitli konular hakkında konuştu.

Neçirvan Barzani, Kürdistan Bölgesi ile İran İslam Cumhuriyeti arasındaki ilişkilerin tarihsel olduğuna vurgu yaparak, "İran İslam Cumhuriyeti ile tarihsel bir ilişkimiz var, bu ilişkiler günden güne gelişiyor" dedi. Ayrıca, "İran, IŞİD ile mücadelede Kürdistan Bölgesi'ne yardım eden ilk ülkeydi" diye ekledi.

İran ile ticari ilişkin Neçirvan Barzani, Irak-İran ticaretinin yaklaşık %60'ının Kürdistan Bölgesi'nden geçtiğini söyledi.

Başkan Neçirvan Barzani Irak'ın gelişimi ve Bağdat ile Erbil arasındaki ilişkilere de değindi.

Kürdistan Bölgesi Başkanı, "Irak çok önemli bir ülkedir ve gelecekte çok önemli bir rol oynayabilir" dedi.

Kürdistan Bölgesi ile Irak arasındaki sorunlarla ilgili olarak da, "Bağdat, Kürdistan Bölgesi ile anayasa çerçevede bir ilişki kurmuyor.  Bağdat, Kürdistan Bölgesi ile federal sorunu çözmelidir" ifadelerini kullandı.

PKK'nin feshedilmesi

Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani, PKK'nin feshedilmesi ve Türkiye'deki yeni sürece ilişkin “Süreç Türkiye'de başlamıştır, Kürt sorunu savaşla ve kan dökülmesiyle çözülmeyecektir. Biz sürece müdahale etmiyoruz, işbirliği yapıyoruz. Bu süreç ciddidir” ifadelerini kullandı.

"Tahran Diyalogu" forumu iki gün sürecek ve yarın sona erecek.

Kürdistan Bölgesi ve İran İslam Cumhuriyeti güçlü bir ilişkiye sahiptir. Geçen yıldan bu yana, bu Kürdistan Bölgesi Başkanı'nın Tahran'a dördüncü ziyaretidir.

Neçirvan Barzani'nin katıldığı forumdaki konuşmaları şöyle:

Soru: Sayın Barzanî, sizi görmekten çok memnunum.

Neçirvan Barzani: Çok teşekkür ederim. Eğer Farsçam yeterince iyi değilse, affınıza sığınıyorum.

Soru: Sizin Farsçanız, benim Kürtçemden çok daha iyi. Elbette, Sayın Cumhurbaşkanının Kürtçesi gibi.

Neçirvan Barzani: Bizim Farsçamız onun Kürtçesinden daha iyi. Hayır, gerçekten Sayın Cumhurbaşkanının Kürtçesinin üzerine söz yok. İnanın, açıkça görülüyor [Kürt değil], biz bunu gördük.

Soru: Siz bunu onaylarsanız, mesele kapanır.

Neçirvan Barzani: Evet, biz bunu onaylıyoruz. Sayın Cumhurbaşkanı şimdi de geldiğinde Kürtçe konuştu, büyük bir jest yaptı.

Soru: Sayın Cumhurbaşkanı birçok dil biliyor. Çok teşekkür ederim Sayın Barzani, Irak Kürdistan Bölgesi’nin değerli başkanı olarak davetimizi kabul ettiğiniz için. Sizinle konuşma fırsatı bulduğum için çok mutluyum. Bir buçuk ay kadar önce sizin misafirinizdim. Bu özel kongreyi düzenlemek için gösterdiğiniz çabadan dolayı size çok teşekkür ederim. Umarım bu kongre, aydınlar ve siyasetçilerin kongresi olarak, bugün olumlu bir sonuç verir ve bazı konulara ışık tutabiliriz.

Neçirvan Barzani: Birkaç kelimeyi Kürtçe söylemek isterim. Şüphesiz bu kongreye katıldığım için çok mutluyum. Saygılarımı ve teşekkürlerimi sunuyorum, bizi davet ettiğiniz için. Tahran’a geldik, çok mutluyum. Farsça konuşmaya çalışacağım. Eğer Farsçamda bir sorun olursa, o zaman Kürtçe konuşurum.
Farsçayla başlıyoruz. Eğer Farsçamda bir sorun olursa, o zaman Kürtçeye geçeriz.

Soru: Siz Farsçayı çok güzel konuşuyorsunuz.

Neçirvan Barzani: Sadece bir izninizle; bir buçuk ay önce Kürdistan Bölgesi'ndeydiniz, ben istedim ki... Şimdi de Sayın Zarif'e de söyledim, sizi tekrar davet edeceğiz. (Cevad Zarif'e dönerek) Her halükarda, orada gerçekleşen kongre çok başarılıydı ve inşallah bir ziyaret daha yaparsınız.

Soru: Çok verimli bir toplantıydı. Sayın Barzani, bölgedeki değişimler çok hızlı. Siz Kürdistan Bölgesi'nde konuşurken, Irak ve Kürdistan Bölgesi’nin bu değişimlerde çok önemli bir rolü olduğuna değindiniz ve diğer ülkelerle ilişkilerde oldukça başarılı olduğunuzu belirttiniz. Sizce Irak bu bölgesel değişimlerde gelecekte nasıl bir rol oynayacak?

Neçirvan Barzani: Şöyle söyleyeyim; Irak bölgedeki önemli bir ülkedir ve gelecekte de önemli bir rol oynayabilir. Şu anda diyebilirim ki, eğer dikkat ederseniz, Irak’ın bugünkü durumu geçmiş yıllara göre çok daha iyidir. Şu anda Bağdat’ta yaşanan en büyük sorun – ironik olarak – yol  trafiğidir.

Irak bir aşamadan diğerine geçiyor. Siyasi açıdan tüm Irak'tan bahsetmek gerekirse, biz birkaç gün önce Bağdat’ta Arap İşbirliği Konferansı’nı gerçekleştirdik. Bölgede yaşanan durumu göz önünde bulundurarak, bu toplantının oldukça başarılı geçtiğini düşünüyoruz. Arap kardeşlerimiz ve dostlarımız diğer ülkelerden gelip katıldılar.

Irak, son dönemlerde savaş ve krizleri geride bırakmış bir ülke olarak, önemli bir siyasi geçiş sürecindedir ve bu süreçte bölgedeki etkili ülkelerden biri olma potansiyeline sahiptir.

Irak, doğal kaynaklar ve insan kaynakları açısından oldukça zengin bir ülkedir ve doğru bir siyaset, vizyoner bir yaklaşım ve gelecek planlamasıyla, bölgede etkili ve önemli bir rol üstlenebilir.

Soru: Kürdistan Bölgesi'ni Irak çerçevesinde nasıl tanımlıyorsunuz?

Neçirvan Barzani: Kürdistan'ın durumu, şöyle söyleyeyim, Amerikalılar 2003 yılında Irak'a gelmeden önce bile bizim bu durumumuz vardı. Amerikalılar geldi ve bize Irak'ın yönetim sisteminin demokratik ve federal bir sisteme dönüştürüleceğini söylediler ve biz de Saddam'ın iktidardan uzaklaştırılması için onlara yardım ettik. Irak'taki sistemin tanımı, dikkat ederseniz, federal bir sistem olduğunu söyleyen bir tanımdır. Maalesef, şunu söylemek istiyorum ki şu ana kadar o noktaya ulaşamadık, yani Irak federalizmden çok uzak. Biz Bağdat'taki dostlarımızla bu konuyu tartışıyoruz. Biz diyoruz ki, Irak denilen bir coğrafyada yaşıyoruz. Herkesin mutabık olacağı bir yönetim modeli tanımlamamız gerekiyor. Bu model Irak Anayasası'nda tanımlanmıştır ve Irak halkının %80'i bu anayasaya oy vermiştir. Biz Kürdistan Bölgesi olarak geleceğimizi bu çerçevede görüyoruz ve eğer anayasayı uygulamak isterlerse, Irak'ın Kürdistan Bölgesi ile Bağdat arasındaki mevcut sorunların çoğunu çözebileceğinden eminiz.

Size şunu söylemek istiyorum, gerçek şu ki, şikayet olarak söylemek istemiyorum, ama gerçek şu ki Bağdat'ın Kürdistan Bölgesi ile ilişkisi hiçbir şekilde federalizm çerçevesinde değil. Tabii ki ben Bağdat'taki dostlarıma sorunun şu olduğunu söyledim: Siz de bölgeye baktığınızda, bizim anayasadan daha fazla yetki aldığımızı düşünüyorsunuz. Burada bulunan ve o dönem Başbakan olan Sayın Adil Abdülmehdi ile bu tartışmayı yaşadık; dedim ki siz Kürdistan Bölgesi'ne baktığınızda, bizim anayasadan daha fazla yetki aldığımızı düşünüyorsunuz. Birlikte açık yüreklilikle oturup hangi noktada uzlaşabileceğimizi bilmemiz gerekiyor; bunu yeni Irak'ın temeli olarak almalı ve uygulanabilir olmalı (uygulanması uzak değil). Zamanı geldi ve ben diyorum ki Irak'taki tüm bu sorunlar yavaş yavaş çözülüyor. Irak'ın siyasi istikrar için yapması gereken ilk iş, Kürdistan ile federal meseleyi %100 çözmesi gerekiyor.

Soru: Kürdistan Bölgesi'nin Irak ve İran ilişkilerinin geliştirilmesindeki rolü nedir?

Neçirvan Barzani: Bizim bölgede İran ile ilişkilerimiz tarihidir; tarihsel, kültürel, dilsel ilişkiler, bunların hepsi var ve birbirimize yakınız. Ekonomik boyutuna bakarsanız, İran İslam Cumhuriyeti'nin Irak ile olan ticari alışverişinin yaklaşık %60'ı Kürdistan Bölgesi üzerinden Irak'a gidiyor, yani ekonomik açıdan çok iyi ilişkilerimiz var. Bu ilişkilerin seviyesinin günden güne daha iyi olduğunu görüyoruz. Örneğin, önümüzdeki hafta Kürdistan Bölgesi valileri ile [Doğu Kürdistan'ın sınır valileri] bir araya gelecekleri başka bir toplantımız var ve belki de Cumhurbaşkanı'nı da görecekleri Tahran'a bir ziyaretleri olacak.

İran ile olan kültürel ve tarihsel ilişkilerimiz her zaman bir komşu olarak görülüyor ve herhangi bir zorlukla karşılaştığımızda İran bize yardım etti. İlk kez Halepçe konusundan bahsedersek; Halepçe'den sonra yıllarca devam eden mülteciler; DEAŞ savaşında İran, DEAŞ savaşında bize ilk yardım eden ülkeydi ve Allah rahmet eylesin, Serdar Süleymani ilk gelenlerden biriydi, o çok sorunun yaşandığı gece Erbil'e geldi. Biz bunu her yerde söyledik ve açıkça bahsettik.

Bizim ilişkimiz her alanda iyi bir ilişkidir ve ben sizin huzurunuzda diyordum ki, Sayın Cumhurbaşkanı Pizhishkian'ın Bağdat'a ve sonra Erbil'e olan ziyaretinden sonra, şimdi tüm alanlarda bu ilişkilerin geliştiğini görüyoruz; siyasi, kültürel, üniversite ve ticari alanlarda. Tüm alanlarda [ilişkilerde] iyi bir ilerleme kaydettik.

Soru: Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan'ın Bağdat ve Erbil ziyaretinden bahsettiniz, bu ziyaret ilişkilerde yeni bir sayfa açmış gibi görünüyor?

Neçirvan Barzani: Kesinlikle. Bakın, her halükârda, ilişkilerimizde inişler çıkışlar oldu. Tahran'a yaptığım ziyarette, tabii ki Sayın Pezeşkiyan Cumhurbaşkanı olmadan önce, merhum Sayın Reisi'nin huzuruna gittim ki o Cumhurbaşkanı'ydı; ayrıca İran'ın Yüce Liderinin huzuruna gittim ve konuları çok açık bir şekilde tartıştık. İlişkilerdeki değişim, İslam Cumhuriyeti Liderinin beni kabul etme lütfundan sonra oldu ve bu bizim ilişkilerimizin güçlü noktası oldu.

Dr. Pezeşkiyan, ilk ziyaretinde Irak'a geleceğini söyledi; dedim ki kesinlikle sizi Erbil'e davet ederiz; kendisi daha önce Erbil'e gelmişti, ancak Tebriz Üniversitesinde öğretim üyesi veya rektörken. Sayın Cumhurbaşkanı o zamanlar Erbil hakkında bilgi sahibiydi, bilmiyorum siz onunla birlikte miydiniz yoksa değil mi.

Soru: Hayır.

Neçirvan Barzani: Orada değildin, ama kardeşlerimiz oradaydı, Sayın Cumhurbaşkanı Bağdat ve Erbil'e geldiğinde, Erbil'de Kürtçe konuştu, öyle güzel Kürtçe konuşuyordu ki herkes şaşırdı.

Soru: Ben bunu gördüm.

Neçirvan Barzani: Gördün mü? Benden de Farsça konuşmamı istedi, sanırım Cumhurbaşkanı da Farsıcamın iyi olduğunu görünce biraz şaşırdı. Bana göre, Sayın Cumhurbaşkanı'nın ziyareti, bahsettiğim gibi, bizim ziyaretimizden sonra, pratikte görüyoruz ki [etkisi oldu ve] tüm konularda ve seviyelerde ilişkiler ilerliyor. Yakında Sine'de yapılması planlanan bu ekonomik konu ve toplantının kendisi, Sayın Cumhurbaşkanı'nın ziyaretinin önemli kazanımlarından biriydi.

Bakın, Sayın Cumhurbaşkanı söylediği şeye inanıyor, buna tam inancı var ve dedi ki, bölgede birbirimize yardım etmeliyiz, birlikte olmalıyız. Biz bunu kendisinden görüyoruz, yani görüyoruz ki Cumhurbaşkanı olarak görevi devraldıktan sonra, ilişkileri tüm Irak ile özellikle de Kürdistan Bölgesi ile sürekli olarak ilerliyor, örneğin, kendisinin ziyaretinden sonra yaptığımız görüşmelerde, Kürdistan üzerinden Necef ve Kerbela'ya giden İranlı ziyaretçiler konusu şimdi çok daha düzenli (sistematik) hale geldi ve bir mekanizma tanımladık. Sayın Cumhurbaşkanı emri verdikten sonra şimdi görüyoruz ki tüm bu konularda ilerleme kaydediyoruz.

Soru: PKK ile ilgili yaşanan değişiklikler, bu uzun süren çatışmaların sona ermesi için bir başlangıç olabilir mi? Biliyorsunuz İran İslam Cumhuriyeti'nin de geçmişte güvenlik endişeleri oldu ve size ayrıntılarını ilettiğimiz tehdit ve saldırılarla karşı karşıya kaldı. Görünüşe göre Sayın Pizhishkian'ın ziyaretinden sonra bu konuda da iyi sonuçlar elde ettik.

Neçirvan Barzani: Bakın, güvenlik alanında şunu söyleyeyim, sonra PKK hakkında da konuşabiliriz. Güvenlik alanında iyi bir ilerleme kaydettik. Bağdat, Erbil ve İslam Cumhuriyeti'nin birlikte çalıştığı bir mekanizma belirledik. Her halükârda, bizim için ciddi anlamda çok önemli bir konu var; biz Kürdistan Bölgesi'nin komşulara, özellikle de İslam Cumhuriyeti'ne tehdit kaynağı olmasına izin vermeyiz. Bu, Irak Kürdistanı'nda bağlı olduğumuz prensiplerden biridir ve Irak'ın işbirliğiyle tanımladığımız bu mekanizma [üç taraflı komite] memnuniyetle sürekli toplantılar yapmaktadır. Sonra ben dün gece Tahran'da bazı toplantılar yaptım, hepimiz biliyoruz ki şimdiye kadar güvenlik alanında iyi bir aşama kaydettik ve Kürdistan Bölgesi topraklarının İran İslam Cumhuriyeti için tehdit kaynağı olmadığını ve olmayacağını tekrarlıyoruz. /Rudaw