Irak Meclisi Karıştı: Haşdi Şabi Yasasına Kürt ve Sünni Vekillerden Sert Tepki

Sünni ve Kürt siyasi güçler, Şii milletvekillerinin Meclis'te “Haşdi Şabi Yasası”nı geçirme konusundaki ısrarına itiraz etti. Bu güçler, Meclis Başkanı Mahmud el-Meşhedani’nin yetkilerinin sistematik bir şekilde gasp edilmeye çalışıldığını ve siyasi iradelerin dayatıldığını öne sürdü. Ayrıca, siyasi blokların iradelerinin yok sayıldığını ifade etti.

Irak Parlamentosu Çarşamba akşamı, Şii vekillerin talebi üzerine gündeme alınan “Haşdi Şabi Kurumu Yasası”nın ikinci okumasını tamamladı. Bu durum, Sünni ve Kürt milletvekillerinin oturum salonunu terk etmesine neden oldu.

Oturuma, Parlamento Başkan Yardımcısı Muhsin Mendelavi başkanlık etti. Oturumda gündeme ek maddeler dahil edildi. En önemlisi, Haşdi Şabi Yasası’nın tüm maddeleriyle birlikte ikinci kez okunmasıydı. Mendelavi, güvenlik ve savunma komisyonuna milletvekillerinin önerilerini alarak yasanın oylamaya hazır hale getirilmesini istedi.

Toplantıya katılan bazı milletvekilleri, yasa okunurken Şii vekillerle aralarında geçen diyaloğun görüntülerini belgeledi. Şii vekillerin, yasanın bu yasama döneminde mutlaka geçmesi gerektiğini söyledikleri belirtildi.

Haziran 2022’de Sadr Hareketi milletvekillerinin istifası, Şii “Koordinasyon Çerçevesi”nin Meclis’te daha güçlü bir konum elde etmesini sağladı. Bu, onların müttefikleriyle birlikte yasal çoğunluk sağlayarak yasa geçirme gücünü artırdı.

Bunun üzerine, Hami el-Hancer liderliğindeki “Ulusal Egemenlik – Teşri” ittifakı, yaptığı açıklamada, Parlamento iç tüzüğüne aykırı şekilde gündemin değiştirilmesinin yasal ihlal olduğunu söyledi. Meclis gündeminin, başkan ve yardımcıları tarafından, komite başkanlarıyla koordineli olarak önceden belirlenmesi ve 48 saat önceden açıklanması gerektiğini hatırlattılar.

Açıklamada, “Meclis başkanının yetkilerine yönelik sistemli bir müdahale” olduğu belirtilerek, siyasi dayatmalara karşı uyarıda bulunuldu.

Sünni ve Kürt vekillerin oturumu terk etmesi, Irak’taki siyasi sistemin uzlaşı esasına dayandığı hatırlatılarak, “Bu durum, bir tarafın iradesiyle yasa çıkarılmasına karşı ciddi bir gerekçedir” denildi.

Kürt muhalif “Yeni Nesil Hareketi” ise yapılanları “tehlikeli bir emsal” ve yasama organının itibarının sarsılması olarak değerlendirdi. Oturumun keyfi şekilde yürütüldüğünü ve siyasi ortakların görüşlerinin yok sayıldığını söyledi. “Bu tür uygulamaların tekrarı, yasama sürecinin tek taraflı kararlara dönüşmesi tehlikesini doğurur” denildi.

Ayrıca, temsil edilen her siyasi blokun halk iradesi anlamına geldiği, bu iradenin yok sayılmasının parlamenter sistemin en basit ilkelerine bile aykırı olduğu ifade edildi.

Öte yandan, “Koordinasyon Çerçevesi” üyesi Milletvekili Muin el-Kazımi, Sünni ve Kürt vekillerin oturumu terk etmesini gerekçesiz buldu. Ona göre, Haşdi Şabi sadece belirli bir mezhebi değil, tüm devleti temsil eden bir kurumdur.

Kazımi, Haşdi Şabi’nin Başkomutan’a bağlı olduğunu ve yasal çerçeveye kavuşturulmasının meşru olduğunu belirtti. Bu yasanın görüşülmesinin doğal bir süreç olduğunu, siyasi ya da mezhepsel bir hassasiyetle ele alınmaması gerektiğini söyledi.

Artık Haşdi Şabi Yasası’nın önünde yalnızca bir adım kaldı: Eğer Şii vekiller bir sonraki oturumda yeterli çoğunluğu sağlayabilirse, yasa oylamaya sunulacak ve kabul edilecek.