‘Kürt Sorununda Paradigmayı Yenilemek' raporu: Kuzey-Güney ayrımıyla çözüm önerisi

ABD’deki başkanlık seçimi sonrası bölgede yeniden tırmanan gerilim, Suriye’de rejim sonrası istikrarsızlık ve Türkiye’de MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin Abdullah Öcalan’a yaptığı PKK’yi tasfiye çağrısı Kürt sorununu yeniden gündemin ön sıralarına taşıdı.

Bu gelişmelerin gölgesinde, akademisyen-yazar Zeki Savaş, “Kürt Sorununda Paradigmayı Yenilemek” başlıklı kapsamlı bir rapor yayımlayarak, sorunun çözümüne ilişkin yeni bir yaklaşım önerisinde bulunuyor.

Paradigma yenileme çağrısı

Rapor, Kürt meselesinin mevcut yöntemlerle çözülemediğini belirterek, sorunun çözümünde niteliksel bir paradigma değişimine ihtiyaç olduğunu savunuyor.

Raporda öne çıkan temel görüş, Kürt meselesinin zaman ve mekân açısından çok boyutlu, tarihi derinliği olan ve çok aktörlü bir sorun olduğudur.

Bu nedenle sadece bir ülkeye ya da güncel gelişmelere odaklanarak çözüm geliştirmenin yetersiz kalacağı vurgulanıyor.

Kuzey-Güney ayrımıyla yeni yaklaşım

Rapor, Kürt sorununun dört ülkede (Türkiye, İran, Irak, Suriye) yaşandığını ancak bu bölgelerin tarihsel, sosyal ve kültürel yapılarının iki ana eksende değerlendirilmesi gerektiğini savunuyor: Kuzey (Türkiye ve İran) ile Güney (Irak ve Suriye).

Rapora göre, Kuzey Kürtlerinin sorunları daha çok demokratikleşme, eşit yurttaşlık ve insan hakları çerçevesinde ele alınmalı.

Türkiye ve İran’daki Kürtlerle, bu ülkelerdeki diğer halklar arasında uzun tarihsel bağlar bulunduğuna dikkat çekilen raporda Savaş, bu bölgelerde ayrışma yerine birlikte demokratik yaşamı teşvik eden politikaların geliştirilmesi öneriliyor.

Kuzey için özerklik ya da bağımsızlık taleplerinin uygun olmadığı vurgulanıyor.

Öte yandan Güney için (Irak ve Suriye) ise farklı bir perspektif sunan rapor, Osmanlı sonrası bu toprakların Arap egemenliğine geçmesinin Kürt sorununu derinleştirdiğine işaret ediyor. Güneydeki Kürtlerin devlet kurma ya da geniş özerklik elde etme hakkı olduğunu savunan raporda, bu halkların statü taleplerinin meşru olduğunu belirtiyor.

Türkiye’ye “stratejik rol” çağrısı

Rapor, Türkiye’nin Kürt sorununa yönelik yeni paradigma doğrultusunda yapıcı bir rol üstlenmesi durumunda, sadece iç barışı sağlamakla kalmayacağını, aynı zamanda bölgesel etkinliğini artırarak yabancı müdahalelere karşı korunaklı hale geleceğini savunuyor.

Raporda, Türkiye’nin Kürtlerin desteğini kazanarak hem tarihsel sorumluluğunu yerine getireceğini hem de bölgesel barışın öncüsü olabileceğini belirtiyor.

İran’a dolaylı mesaj

İran’ın da bu sürece doğrudan destek vermese bile karşı çıkmaması gerektiğine işaret edilen raporda, aksi durumda Güneydeki gelişmelerin İran’a da olumsuz yansımaları olabileceği uyarısında bulunuluyor.

“Güneyin statüsü Kuzeyi teşvik etmez”

Raporda, Güneydeki Kürtlerin statü kazanmasının Kuzeyde ayrılıkçı eğilimleri tetiklemeyeceğini de savunarak, tarihi deneyimlerin bunun tersini gösterdiğini belirtiliyor.

Güneyde sağlanacak kazanımların, Kuzeyde birlikte yaşamı teşvik edeceğini ve Türkiye ile İran’ın güvenliğini tehdit etmeyeceğini ifade ediyor.

Raporu toplumun geniş kesimleriyle paylaşıldı

Zeki Savaş’ın çözüm önerilerini içeren raporu; siyasi parti temsilcileri, sivil toplum kuruluşları, gazeteciler, akademisyenler ve kanaat önderleriyle paylaşıldı.

Çalışma, sadece teorik bir analiz değil, aynı zamanda pratik çözüm önerileriyle somut bir yol haritası sunuyor.

Zeki Savaş’ın sunduğu paradigma değişikliği önerisi, bir asırdır çözülemeyen Kürt meselesine yeni bir bakış kazandırmayı hedefliyor.

Sorunun Kuzey ve Güney olarak ayrıştırılarak çözülmesi gerektiğini savunan bu yaklaşım, bölge ülkelerine hem iç barışı sağlama hem de bölgesel dengeyi kurma konusunda alternatif bir strateji sunuyor.